Vooroorlogse geschiedenis
Het huidige vliegveld is ontstaan aan de Oude Deventerweg in de gemeente Lonneker, op initiatief van een aantal Twentse industriëlen en ondernemers. De Enschedese textielindustriëlen van Heek, Tattersall en Ledeboer kwamen in 1927 met Albert Plesman, sinds 1919 de directeur van de KLM, overeen om een deel van hun heidegronden beschikbaar te stellen voor het realiseren van een vliegveld. En zo geschiedde: In 1929 werd een stuk heide van ongeveer 64 hectare bij Lonneker, tussen Enschede, Hengelo en Oldenzaal, geschikt te maken voor de vliegerij.
Op 29 augustus 1931 vond de officiële opening van het Vliegveld Twente plaats. [FOTO]
Vanaf 1932 bestond er een dagelijkse KLM-lijndienst tussen Twenthe en Schiphol. Veelal werd gebruik gemaakt van Douglas DC-2’s en DC-3’s. [FOTO] De lijndienst bleef in stand vlak voor de mobilisatie in 1939. In 1935 werd de Twentsche Zweefvlieg Club actief op het veld en deze club is daarmee de oudste nog aanwezige gebruiker.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog
Vlak voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog gaf de overheid opdracht het vliegveld onklaar te maken door de grasmat om te ploegen en diepe sleuven te graven. Op het moment dat de Duitsers Nederland binnenvielen, werden de eveneens verschillende gebouwen opgeblazen.
Na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog ging de Duitse bezetter voortvarend te werk met de aanleg van een complete Fliegerhorst. Vanaf november 1940 werd in een enorm tempo gebouwd. Vrijwel de gehele bouwcapaciteit van Twentse bedrijven werd hiervoor ingezet. In 1941 werkten er 6,000 bouwvakkers. Via de spoorlijn Enschede-Oldenzaal, die voor dit doel weer was hersteld, werd materiaal aangevoerd. De Fliegerhorst werd circa 1,600 hectare groot, ruim drie keer groter dan nu. Camouflage was het centrale begrip bij de aanleg. Gebouwen werden zoveel mogelijk opgenomen in de bestaande landschapsstructuren en bouwtradities. Van bovenaf gezien moest het vliegveld de indruk wekken van een landgoed met daarin een aantal kleine agrarische nederzettingen. Overigens namen de Duitsers het niet zo nauw met tradities op het gebied van architectuur: de brandweerkazerne kreeg het uiterlijk van een Friese stolpboerderij, terwijl de gevel van de officiersmess werd ‘verfraaid’ met trapgevels.
Ruim 90 gezinnen en boerderijen werden onteigend. De gezinnen kregen een maand de tijd om elders een goed heenkomen te zoeken.
De Duitsers legden drie startbanen aan: 06-24, 11-29 en 16-34 [FOTO] en in de bossen rondom het vliegveld en op landgoed Hof Espelo werd een uitgebreid stelsel van rolbanen en splitterboxen, hoefijzervormige aarden wallen waarin de vliegtuigen verdekt konden worden opgesteld, aangelegd. Een aantal van deze splitterboxen is tot op heden bewaard gebleven.
Tijdens de oorlog waren diverse Luftwaffe-eenheden op Twente gelegerd, waaronder verschillende Staffels van de IIIe Gruppe van Nachtjagdgeschwader 1 (III./NJG 1). Dit onderdeel vloog o.a. met de tweemotorige Messerschmitt Bf-110. [FOTO]
Na het Ardennenoffensief besloten de geallieerden de vliegbasis buiten werking te stellen en op 17 maart 1945 vielen de geallieerden massaal aan met B-17’s. Een bommenregen ploegde het hele veld om en maakte het voor vliegoperaties onbruikbaar. [FOTO]
Twee weken na de verwoesting, op 1 april 1945, viel Twente in Britse handen. De Royal Air Force herstelde het veld provisorisch en op 3 april arriveerden de eerste vliegtuigen. Het vliegveld kreeg de aanduiding B-106. De eerste eenheden behoorden tot de 125e Wing. De Supermarine Spitfires van deze eenheid ondersteunden de opmars van 2nd British Army. Ook andere eenheden maakten van B-106 gebruik, zoals de met Hawker Typhoons [FOTO] uitgeruste 124e Wing en de met Spitfires XVIE voorziene 132e Wing. In november 1945 droegen zij het veld weer over aan de Nederlandse krijgsmacht.
Naoorlogse periode
Na de oorlog werd het vliegveld in sneltreinvaart hersteld voor gebruik. Nederland nam positie in, in de Koude Oorlog. Veel bouwwerken en installaties bleven echter ongemoeid. Tot begin jaren tachtig werd de Duitse infrastructuur zoals deze was achtergelaten, volledig gebruikt of bleven intact, zoals de schietinstallatie voor de Messerschmitt’s. In de loop van de tijd werden in NAVO-verband verschillende vliegtuigtypen gestationeerd op Twenthe. Dit had tot gevolg dat er regelmatig aanpassingen aan de technische infrastructuur moesten worden gedaan. Zodoende verschenen diverse typen hangars die herkenbaar zijn aan de zeer functionalistische architectuur.
Jaren 40
Op 15 november 1945 arriveerde de Aanvullende Opleiding Tweemotorigen (AVOT) op Twenthe, uitgerust met 15 Airspeed Oxfords
[FOTO], tweemotorige toestellen t.b.v. het trainen van bemanningen.
31 maart 1946 geldt als officiële oprichtingsdatum van de vliegbasis Twenthe, met de komst van 320 Squadron van de Marine Luchtvaartdienst, uitgerust met North American B-25’s. [FOTO]
en wordt de Jachtvliegschool (JVS) opgericht; uitgerust met Spitfires moest deze door de RAF opgeleide Nederlandse vliegers bijscholen. Met de intrede van het straaltijdperk werden de Spitfires geleidelijk vervangen door de Gloster Meteor.
In juni 1948 arriveerden de eerste Meteors [FOTO] op Twenthe.
Jaren 50
Halverwege jaren 1950 werd de Gloster Meteor vervangen door Hawker Hunter [FOTO] dagjagers
en North American F-86 Sabre [FOTO] all-weather jagers. Door de type aanduiding F-86K (de exportversie) gaven de vliegers het toestel de bijnaam Kaasjager. Dit toestel was op Twenthe in de periode 1958 tot 1963 ingedeeld bij 700, 701 en 702 Squadron. Uit die periode stamt ook het embleem van de vliegbasis, de hellehond met 3 koppen, refererend aan de 3 Kaasjager squadrons.
Een ander type toestel dat in de jaren 50 en 60 vanaf Twenthe vloog was de Fokker S.14 Machtrainer [FOTO], de enige straaljager die ooit door Fokker ontwikkeld en gebouwd werd.
De onteigeningen door de Duitser tijdens de Tweede Wereldoorlog kregen een lange juridische staart doordat de Nederlandse defensie na beëindiging van de oorlog weigerde de geconfisqueerde gronden terug te geven. Het rijk had namelijk besloten de militaire bestemming van het beschadigde vliegveld te handhaven. De Staat bleef zich daardoor gedragen als eigenaar van de door de Duitsers genaaste gronden. Pas in 1952 deed de rechtbank een uitspraak waardoor de gedupeerden schadeloos gesteld werden. Daardoor kromp het vliegveld fors en werd het teruggebracht tot een kleine 500 hectare.
Jaren 60
Met de uitfasering van de F-86K’s werden het 306 fotoverkenningssquadron (1963-1969) en de Operationele Conversie Unit (OCU) ‘Dutch Masters’ (1963-1968) met de Lockheed F-104 Starfighter [FOTO] op Twenthe geplaatst.
Jaren 70
Eind jaren zestig werden de F-104’s overgeplaatst en maakte de Canadair NF-5 [FOTO], een in Canada in licentie geproduceerde versie van de Northrop F-5, zijn opwachting bij de vanaf 1970 op Twenthe gelegerde 313 en 315 Squadrons.
In de periode 1968 tot 1972 werd bovendien de Transitie Vlieg Opleiding (TVO, opvolger van de Jachtvliegschool uit de jaren 40 en 50) met Lockheed T-33’s [FOTO] naar Twenthe overgeplaatst. In 1972 nam 313 squadron de opleidingstaak over van de TVO, en die bleef die tot 1986 behouden.
De Nederlandse Luchtvaartmaatschappij (NLM) verzorgde in deze tijd een regelmatige verbinding tussen Twente en Schiphol.
Daarvoor werd gevlogen met de Fokker F-27 Friendship [FOTO]. Deze lijndienst stopte eind jaren 80.
Jaren 80
Midden jaren 1980 werd de basis grondig gerenoveerd en begon voor 313 en 315 squadron op Twenthe het F-16-tijdperk.
De eerste General Dynamics F-16 [FOTOS] voor 315 squadron landde in 1986 en 313 volgde in 1987. De laatste NF-5 vlucht werd op 1 juli 1988 uitgevoerd.
Jaren 90
Met de F-16 kreeg 313 squadron een Close Air Support en Main Defence Force taak en werd 315 squadron verantwoordelijk voor Rapid Reaction Force voor crisisoperaties.
Het civiele vliegverkeer op Twente bestond in deze tijd vooral uit chartervluchten, van Transavia [FOTO] of andere maatschappijen, die Twentse vakantiegangers naar verschillende zuid Europese bestemmingen brachten. Ook werden er met wisselend commercieel succes pogingen ondernomen om lijndiensten te onderhouden, onder andere naar Schiphol. Maatschappijen als Fairlines, Freeway Airlines en Twente Airlines, onder andere vliegend met EMBRAER Bandeirantes [FOTO] en Cessna 406’s hielden echter uiteindelijk op te bestaan.
Jaren 00
In juni 2003, één dag na de jaarlijkse KLu Open dag die op Twenthe werd gehouden, kwam het bericht van de geplande sluiting. 315 squadron zou in 2004 opgeheven worden en 313 squadron zou in 2005 worden overgeplaatst naar Volkel.
Tot juni 2007 werd een deel van het vliegveld nog gebruikt voor onderhoud aan F-16’s van andere vliegbases.
Op 7 december 2007 werd het terrein officieel overgedragen aan de Dienst Domeinen van het Ministerie van Financiën en kwam na bijna 68 jaar een einde aan de Vliegbasis Twenthe.
Jaren 10
Sinds de aankondiging in 2003, dat de vliegbasis zou worden gesloten, is door verschillende belanghebbenden gewerkt aan een doorstart van het civiele gedeelte van de luchthaven. Na de nodige problematiek door het ontbreken van sponsors werd het terrein gesloten. De enige vliegbewegingen waren in de jaren die daarop volgden afkomstig van de Vliegclub Twente en de Zweefvliegclub Twente.
Op dit moment is het terrein van het vliegveld verdeeld in drie delen, ieder met een andere bestemming. Aan de noordkant van de baan 05-23 bevinden zich verschillende technologiebedrijven, die gehuisvest zijn in de voormalige shelters en hangaars. Tevens werd gestart met een recycling en demontagebedrijf voor vliegtuigen ‘Aircraft End of Life Solutions’ (AELS).
Sinds 2016 wordt het zuidelijke deel van het terrein gebruikt als evenementenlocatie en natuurgebied.
In 2017 werd het vliegveld officieel heropend en heet nu Twente Airport. Er vinden zakenvluchten plaats en het is open voor privévliegtuigen. In de zuidoosthoek van het veld wordt een drietal shelters gebruikt door de VCT en de ZVCT. Ook wordt het vliegveld van tijd tot tijd gebruikt het Ministerie van Defensie voor gecombineerde oefeningen.